- Pkm.edu.pl
- Baza wiedzy
- Łożyska
- Łożyskowanie łożyskami tocznymi
- Dobór rodzaju smarowania oraz uszczelnień łożysk
Dobór rodzaju smarowania oraz uszczelnień łożysk
- Ocena artykułu:
- 5.0
- na podstawie: 922 opinii
Łożyska toczne wymagają smarowania w celu zmniejszenia zużycia, ochrony przed korozją i zanieczyszczeniami stałymi, mogącymi uszkadzać elementy toczne oraz dla odprowadzenia nadmiaru ciepła.
Dobór odpowiedniego smarowania łożysk, jako ostatni etap doboru łożysk tocznych powinien uwzględniać konstrukcję samych łożysk tocznych ale również konstrukcję i sposób smarowania całego urządzenia w którym są te łożyska zainstalowane.
Generalnie stosowane są dwa rodzaje czynników smarujących: smar stały lub olej.
Smary stałe stosowane są w przypadkach, gdy konstrukcja urządzenia nie zapewnia smarowania łożysk, łożyska pracują z niewielkimi prędkościami, nie rozgrzewają się nadmiernie podczas pracy lub gdy konstrukcja węzła łożyskowego jest zamknięta.
Smarowanie smarami stałymi wymaga zazwyczaj wypełnienia oprawy z łożyskiem tylko w ilości 30% do 60% całkowitej objętości, przy czym objętość tą dla łożysk otwartych można obliczyć z następującej zależności:
V = K • M
gdzie:
K – współczynnik zależny od rodzaju łożyska,
M – masa łożyska w kg,
V – objętość w cm3.
Rodzaj konstrukcji łożyska | K |
Kulkowe | 61 |
NU z koszykiem tłoczonym | 50 |
NU z koszykiem lanym | 36 |
N z koszykiem tłoczonym | 55 |
N z koszykiem lanym | 37 |
Skośne | 46 |
Baryłkowe z koszykiem tłoczonym | 35 |
Baryłkowe z koszykiem lanym | 28 |
W przypadku łożysk silnie obciążonych i pracujących z dużymi prędkościami obrotowymi wymagane jest stosowanie smarowania olejem. Spotykane są następujące sposoby dostarczania oleju do łożyska:
- smarowanie w kąpieli olejowej – Jest to najczęściej spotykany sposób smarowania. Łożysko powinno być zanurzone do wysokości osi dolnego elementu tocznego łożyska w przypadku wałów poziomych lub w 50% do 80% w przypadku wałów pionowych.
- smarowanie dyskiem olejowym – W przypadkach, gdy poziom oleju jest za niski na wale umieszczony jest dysk o średnicy, pozwalającej na zanurzenie w oleju. Olej z dysku dostaje się do łożyska poprzez zgarniacz lub w przypadku małych prędkości obrotowych spływa bezpośrednio do łożyska,
- smarowanie natryskowe – Olej dostarczany jest pod ciśnieniem bezpośrednio na elementy toczne łożyska. To rozwiązanie stosowane jest przy dużych prędkościach obrotowych i dużych temperaturach działąnia w silnikach turbinowych i odrzutowych,
- smarowanie mgłą olejową – Olej jest rozpylany do postaci mgły przy pomocy powietrza. Mgła olejowa smaruje wszystkie elementy urządzenia w tym łożyska. Ze względu na niewielkie opory spowodowane przepływami oleju rozwiązanie to jest stosowane w przypadku dużych prędkości obrotowych,
- smarowanie kropelkowe – Olej dostarczany jest bezpośrednio na elementy toczne łożyska grawitacyjnie w postaci kilku kropel na minutę. Rozwiązanie takie jest stosowane przy niewielkich obciążeniach i w przypadkach łożysk przystosowanych konstrukcyjnie do takiego smarowania (otwory na powierzchni promieniowej pierścienia zewnętrznego łożyska baryłkowych),
- smarowanie olejowo-powietrzne – Stosowane w układach zautomatyzowanych o wysokim stopniu pewności działania, gdzie poziom oleju jest rejestrowany. Stwierdzenie ubytku oleju powoduje jego uzupełnienie przy pomocy pneumatycznego układu wtryskowego,
- smarowanie obiegowe – Stosowane s przypadkach centralnego układu smarowania elementów urządzenia. Olej dostarczany jest z jednej strony węzła łożyskowego i odbierany z drugiej przez instalację olejową zaopatrzoną w pompy, filtry i chłodnice oleju.
W zależności od sposobu smarowania i użytego medium smarującego łożyska powinny być uszczelnione w celu zapobieżenia wycieku na zewnątrz urządzenia lub do jego innych elementów.
Rozwiązania konstrukcyjne niektórych uszczelnień podano tutaj>.