1. Pkm.edu.pl
  2. Baza wiedzy
  3. Łożyska
  4. Łożyskowanie łożyskami tocznymi
  5. Dobór rodzaju smarowania oraz uszczelnień łożysk

Dobór rodzaju smarowania oraz uszczelnień łożysk

  • Ocena artykułu:
  • 5.0
  • na podstawie: 922 opinii

Łożyska toczne wymagają smarowania w celu zmniejszenia zużycia, ochrony przed korozją i zanieczyszczeniami stałymi, mogącymi uszkadzać elementy toczne oraz dla odprowadzenia nadmiaru ciepła.

Dobór odpowiedniego smarowania łożysk, jako ostatni etap doboru łożysk tocznych powinien uwzględniać konstrukcję samych łożysk tocznych ale również konstrukcję i sposób smarowania całego urządzenia w którym są te łożyska zainstalowane.

Generalnie stosowane są dwa rodzaje czynników smarujących: smar stały lub olej.

Smary stałe stosowane są w przypadkach, gdy konstrukcja urządzenia nie zapewnia smarowania łożysk, łożyska pracują z niewielkimi prędkościami, nie rozgrzewają się nadmiernie podczas pracy lub gdy konstrukcja węzła łożyskowego jest zamknięta.

Smarowanie smarami stałymi wymaga zazwyczaj wypełnienia oprawy z łożyskiem tylko w ilości 30% do 60% całkowitej objętości, przy czym objętość tą dla łożysk otwartych można obliczyć z następującej zależności:

V = K • M

gdzie:

K­ – współczynnik zależny od rodzaju łożyska,

M – masa łożyska w kg,

V – objętość w cm3.

Rodzaj konstrukcji łożyska K
Kulkowe 61
NU z koszykiem tłoczonym 50
NU z koszykiem lanym 36
N z koszykiem tłoczonym 55
N z koszykiem lanym 37
Skośne 46
Baryłkowe z koszykiem tłoczonym 35
Baryłkowe z koszykiem lanym 28

W przypadku łożysk silnie obciążonych i pracujących z dużymi prędkościami obrotowymi wymagane jest stosowanie smarowania olejem. Spotykane są następujące sposoby dostarczania oleju do łożyska:

  • smarowanie w kąpieli olejowej – Jest to najczęściej spotykany sposób smarowania. Łożysko powinno być zanurzone do wysokości osi dolnego elementu tocznego łożyska w przypadku wałów poziomych lub w 50% do 80% w przypadku wałów pionowych.
  • smarowanie dyskiem olejowym – W przypadkach, gdy poziom oleju jest za niski na wale umieszczony jest dysk o średnicy, pozwalającej na zanurzenie w oleju. Olej z dysku dostaje się do łożyska poprzez zgarniacz lub w przypadku małych prędkości obrotowych spływa bezpośrednio do łożyska,
  • smarowanie natryskowe – Olej dostarczany jest pod ciśnieniem bezpośrednio na elementy toczne łożyska. To rozwiązanie stosowane jest przy dużych prędkościach obrotowych i dużych temperaturach działąnia w silnikach turbinowych i odrzutowych,
  • smarowanie mgłą olejową – Olej jest rozpylany do postaci mgły przy pomocy powietrza. Mgła olejowa smaruje wszystkie elementy urządzenia w tym łożyska. Ze względu na niewielkie opory spowodowane przepływami oleju rozwiązanie to jest stosowane w przypadku dużych prędkości obrotowych,
  • smarowanie kropelkowe – Olej dostarczany jest bezpośrednio na elementy toczne łożyska grawitacyjnie w postaci kilku kropel na minutę. Rozwiązanie takie jest stosowane przy niewielkich obciążeniach i w przypadkach łożysk przystosowanych konstrukcyjnie do takiego smarowania (otwory na powierzchni promieniowej pierścienia zewnętrznego łożyska baryłkowych),
  • smarowanie olejowo-powietrzne – Stosowane w układach zautomatyzowanych o wysokim stopniu pewności działania, gdzie poziom oleju jest rejestrowany. Stwierdzenie ubytku oleju powoduje jego uzupełnienie przy pomocy pneumatycznego układu wtryskowego,
  • smarowanie obiegowe – Stosowane s przypadkach centralnego układu smarowania elementów urządzenia. Olej dostarczany jest z jednej strony węzła łożyskowego i odbierany z drugiej przez instalację olejową zaopatrzoną w pompy, filtry i chłodnice oleju.

W zależności od sposobu smarowania i użytego medium smarującego łożyska powinny być uszczelnione w celu zapobieżenia wycieku na zewnątrz urządzenia lub do jego innych elementów.

Rozwiązania konstrukcyjne niektórych uszczelnień podano tutaj>.